ბავშვის გარემო მნიშვნელოვან როლს თამაშობს მის განვითარებაში. მონტესორის მეთოდი, რომელიც 100 წელზე მეტია არსებობს, ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ მიდგომად იქცა თანამედროვე მშობლებისთვის. მისი მთავარი იდეაა — ბავშვს ჰქონდეს დამოუკიდებლობის, არჩევანის და თვითგამორკვევის შესაძლებლობა. ამაში კი სწორად შერჩეული ავეჯი გადამწყვეტ როლს ასრულებს.
რა არის მონტესორის ავეჯი?
მონტესორის ავეჯი არის სპეციალურად ბავშვზე მორგებული ზომის, უსაფრთხო და ფუნქციური ნივთები, რომლებიც ეხმარება ბავშვს ყოველდღიურ საქმიანობაში დამოუკიდებლად ჩართვას. მისი მთავარი მახასიათებლებია:
- ბავშვის სიმაღლეზე მორგებული ზომა – რომ ყველაფერს მარტივად მისწვდეს;
- დაბალი სიმძიმის ცენტრი და სტაბილური კონსტრუქცია – უსაფრთხოებისთვის;
- მარტივი დიზაინი – ზედმეტი დეკორის გარეშე, რომ ყურადღება მთავარზე იყოს კონცენტრირებული;
- ბუნებრივი მასალები – ხშირად ხე ან ეკოლოგიურად სუფთა მასალები;
რატომ არის მნიშვნელოვანი მონტესორის ავეჯი?
1. დამოუკიდებლობის განვითარება – როცა ბავშვს შეუძლია თვითონ აიღოს წიგნი, დაალაგოს სათამაშო, დაჯდეს თავის მაგიდასთან ან თვითონ აავსოს წყლის ჭიქა, ის სწავლობს პასუხისმგებლობას და დამოუკიდებელ მოქმედებას.
2. მოტორული უნარების გაუმჯობესება – დაბალ თაროებზე სათამაშოების ან წიგნების დალაგება, კოშკზე ასვლა ან პატარა მაგიდასთან მუშაობა ეხმარება როგორც წვრილი, ისე მსხვილი მოტორული უნარების განვითარებაში.
3. უსაფრთხოება და თვითდაჯერებულობა – მონტესორის ავეჯი ისეა დაგეგმილი, რომ ბავშვისთვის იყოს უსაფრთხო და ამავდროულად მისცეს თავისუფლება. ეს ზრდის მის თავდაჯერებულობას — იცის, რომ შეუძლია დამოუკიდებლად და უსაფრთხოდ იმოქმედოს.
4. სივრცის ორგანიზება – მონტესორის ავეჯი ასწავლის ბავშვს, რომ ყველაფერი თავის ადგილას უნდა იყოს. მაგალითად, სათამაშოების დაბალი თაროები ხელს უწყობს იმას, რომ ბავშვმა თავად დააბრუნოს ნივთები ადგილზე.
ყველაზე გავრცელებული მონტესორის ავეჯი
1. დაბალი საწოლი (Floor Bed) მონტესორის საწოლი იატაკზეა მოთავსებული. ეს საშუალებას აძლევს ბავშვს, რომ თვითონ დაწვეს ან ადგეს, მშობლის დახმარების გარეშე. ამავე დროს, არ არის საფრთხე მაღალი საწოლიდან გადმოვარდნის.
2. სასწავლო კოშკი (Learning Tower) რომელზეც ბავშვი ადის, რომ მონაწილეობა მიიღოს სამზარეულოს საქმეებში — ჭურჭლის რეცხვაში, ინგრედიენტების მომზადებაში. ეს არა მხოლოდ სახალისოა, არამედ უნარებსაც ავითარებს.
3. დაბალი თაროები – მარტივად მისადგომი თაროები წიგნებისთვის, სათამაშოებისთვის და სამეცადინო ნივთებისთვის. მათზე ყველაფერი თვალსაჩინოდ დევს, რაც ბავშვს არჩევანის გაკეთებას უადვილებს.
4. პატარა მაგიდა და სკამები – ბავშვისთვის კომფორტული ზომის სამუშაო სივრცე, სადაც შეუძლია დახატოს, წაიკითხოს ან იმუშაოს სხვადასხვა პროექტზე.
5. სათამაშოების ორგანაიზერები – კალათები და ყუთები, რომლებიც მოთავსებულია დაბალ თაროებზე, ასწავლის ბავშვს დალაგებას და წესრიგის დაცვას.
6. პიკლერის სამკუთხედი და საცოცი თაღი ბავშვს უვითარებს დამოუკიდებლობას, ასწავლის ბალანსის შენარჩუნებას.
როგორ შევარჩიოთ მონტესორის ავეჯი?
- ზომა – ავეჯი უნდა იყოს ზუსტად ბავშვის სიმაღლისა და შესაძლებლობების შესაბამისი.
- მასალა – საუკეთესოა ეკოლოგიურად სუფთა ხე ან სხვა უსაფრთხო მასალა.
- სტაბილურობა – უნდა იყოს მდგრადი და არ ირყეოდეს, რომ ბავშვმა დაცემის რისკი არ მიიღოს.
- მრავალფუნქციურობა – ავეჯის ნაწილი შეიძლება შეიცვალოს ან სხვა ფუნქციითაც გამოიყენოთ (მაგალითად, კოშკი შეიძლება მაგიდად ან თაროდ გადაიქცეს).
- მარტივი დიზაინი – ზედმეტი დეკორი და ფერები ბავშვს ყურადღებას უფანტავს. როგორ შევქმნათ მონტესორის სივრცე სახლში?
დაიწყეთ ბავშვის ოთახიდან — დაბალი საწოლი, თაროები და პატარა სამუშაო კუთხე. სამზარეულოში განათავსეთ კოშკი-პატარა ტუმბო, რომ ბავშვმა მონაწილეობა მიიღოს მომზადებაში. გამოიყენეთ კალათები სათამაშოების ორგანიზებისთვის და დალაგების ჩვევების ჩამოსაყალიბებლად. მოაშორეთ ზედმეტი ნივთები.
მონტესორის ავეჯი ბავშვის განვითარებისთვის არის შექმნილი, ეს არ არის მხოლოდ ესთეტიკა, არამდედ ბავშვის განვითარების და დამოუკიდებლობის ხელშემწყობი სისტემა. სწორად შერჩეული და მოწყობილი გარემო ეხმარება ბავშვს, რომ გახდეს უფრო პასუხისმგებლიანი, თავდაჯერებული და შემოქმედებითი. შეგიძლიათ დეტალურად წაიკითხოთ თუ როგორ უნდა მოაწყოთ ბავშვის ოთახი მონტესორის მეთოდის მიხედვით.
