რატომ არ ეჭმევა ზოგიერთ ბავშვს შვრიის ფაფა 

21-01-2024


ოდესღაც ჩვენს ქვეყანაში ბავშვების უმეტესობა, სახლში თუ საბავშვო ბაღში, საუზმეზე მანის ფაფას მიირთმევდა, ის ბავშვთა რაციონის მთავარ თუ არა, შეუცვლელ პროდუქტად ითვლებოდა.  მოგვიანებით დიეტოლოგებმა გულდასმით შეისწავლეს ამ პროდუქტის ქიმიური შემადგენლობა და აღმოჩნდა, რომ მანის ბევრი უკუჩვენება აქვს. ის  (ყველასთვის არა) ხელს უწყობს  წონის მატებას  და შესაძლოა ალერგიაც კი გამოიწვიოს. რაც შეეხება შვრიის ფაფას, გემოთი ნეიტრალურია, თუმცა ჯანსაღი. მაგრამ, თქვენ წარმოიდგინეთ, ასეთ ჯანსაღ და დიეტურ პროდუქტსაც აქვს თავისი "საიდუმლოებები". 

შვრიის ფაფა,

სანამ ამ პროდუქტის უარყოფით თვისებებზე ვისაუბრებთ, უნდა გავერკვიოთ ტერმინოლოგიაში. არსებობს რამდენიმენაირი  შვრიის ფაფა:

  • მთლიანი მარცვლეულის შვრიის ფაფა (მომზადების დრო 40-50 წუთი);
  • შვრიის ფაფა (მომზადების დრო 15-20 წუთი);
  • მომენტალურად მოსამზადებელი შვრიის ფანტელები (მომზადების დრო 3-7 წუთი);
  • შვრიის ფაფა პორციებით შეფუთვაში არომატიზატორებით და მის გარეშე (მომზადების დრო 3-5 წუთი).

ფაფის სარგებელი დამოკიდებულია მარცვლეულში არსებულ კომპონენტებზე, რომლებიც რჩება სამრეწველო დამუშავების ეტაპების შემდეგ (ბოჭკოვანი, ვიტამინები, მინერალები), ასევე - სხვა ინგრედიენტებზე (რძე, მარილი, შაქარი, ხილი, კენკრა, კონსერვანტები, საღებავები). რაც უფრო მარტივია შემადგენლობა და რაც უფრო ხანგრძლივია მომზადების დრო, მით მეტია სარგებელი.

პოტენციურად სასარგებლო თუ საშიში პროდუქტი?

მთელი მარცვლეულის შვრიის ფაფას აქვს მთელი რიგი სასარგებლო თვისებები, რომლებიც ბავშვებს სჭირდებათ ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ჰარმონიული ზრდისა და დაავადების თავიდან ასაცილებლად. ეს არის ადვილად ასათვისებელი მცენარეული ცილა, უხსნადი ბოჭკოები, ხსნადი დიეტური ბოჭკოები, ანტიოქსიდანტები, მდიდარი ბეტა-გლუკანებით, მინერალების (მანგანუმი, ფოსფორი, სპილენძი, რკინა, მაგნიუმი, თუთია) და B ვიტამინის წყარო.
ბავშვის კვებაში ამ პროდუქტების შეტანისას აუცილებლად გასათვალისწინებელია   არა მხოლოდ ნედლეულის ხარისხი და შემადგენლობა, არამედ ასაკობრივი მახასიათებლები, დაავადებები და პირობები, რომლებშიც პოტენციურად სასარგებლო პროდუქტმა შეიძლება გამოიწვიოს უფრო მეტი ზიანი, ვიდრე მოსალოდნელი სარგებელი. 

შვრიის ფაფის მიღება არ არის რეკომენდებული:

თუ ბავშვი 6 თვემდე ასაკის არის უმჯობესია დაელოდოთ ამ პროდუქტის დამატებით საკვებად მიცემა, რადგან ადრეულ ასაკში ბავშვებს აღენიშნებათ როგორც კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის, ასევე იმუნური სისტემის სტრუქტურული და ფუნქციური მოუმწიფებლობა.
თუ ბავშვს აქვს ალერგია საკვების მიმართ, შვრიის ცილების (ავენინის) მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიული რეაქცია ადამიანებში, რომლებიც გენეტიკურად მიდრეკილნი არიან ალერგიისადმი. 

შვრიის ფაფა,

კვებითი აუტანლობა შვრიის მიმართ

ეს ჯგუფი მოიცავს რეაქციას შვრიაზე, რაც იმუნური სისტემის მონაწილეობის გარეშე ფიქსირდება,  ყველაზე ხშირად. ჩვენ ვსაუბრობთ ფერმენტულ დეფიციტზე, რომელიც შეიძლება იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. მაგალითად, ნაწლავური ინფექციის შემდეგ, უხსნადმა ბოჭკოებმა (რომელიც მდიდარია მთლიანი მარცვლეულის შვრიის ფაფით) შეიძლება გააღიზიანოს ნაწლავის კედელი და გამოიწვიოს შებერილობა, მეტეორიზმი და მუცლის ტკივილი.
მიუხედავად იმისა, რომ შვრია არ შეიცავს გლუტენს, შვრიის მოყვანამ, დამუშავებამ, შენახვამ და ტრანსპორტირებამ გლუტენის შემცველ პროდუქტებთან ერთად შეიძლება გამოიწვიოს ჯვარედინი დაბინძურება. ამიტომ, თუ გაქვთ გლუტენის აუტანლობა (ცელიაკია და არაცელიაკიის მგრძნობელობა), მნიშვნელოვანია აირჩიოთ შვრიის ფაფა, რომელსაც ეტიკეტი უგლუტენო აქვს.


ქარხნულად  წარმოებული მარცვლეული ხშირად შეიცავს კომპონენტებს (რძე, კენკრა, ხილი და სხვა), რამაც შეიძლება გამოიწვიოს აუტანლობის ან ალერგიის სიმპტომები ბავშვებში, ანუ აუტანლობის ნიშნები არა შვრიის, არამედ ფაფის სხვა ინგრედიენტების მიმართ. 
ცალკე ჯგუფში უნდა შედიოდეს ენტეროპათია (არაანთებითი წარმოშობის ნაწლავის ქრონიკული პათოლოგია), მგრძნობიარე ავენინის მიმართ, რომელშიც შეინიშნება აუტოიმუნური პასუხი ავენინზე - წებოვანი ცილა შვრიაში, ხორბალში გლუტენის მსგავსი. დაავადებათა ეს ჯგუფი გვხვდება ცელიაკიური და არაცელიაკიური მგრძნობელობის მქონე ბავშვებში.


ნებისმიერი დიეტის დაცვის ხანგრძლივობა და სიმძიმე ბავშვებში კვებიდან გარკვეული პროდუქტის გამორიცხვით დამოკიდებულია სამედიცინო ისტორიაზე, გამოკვლევის მონაცემებზე, ჩივილებზე (კლინიკური გამოვლინებები), ლაბორატორიულ და ინსტრუმენტულ გამოკვლევებზე. ამიტომ, თუ ეჭვი გაქვთ ან გაქვთ  ამა თუ იმ პროდუქტის აუტანლობის ნიშნები, უნდა მიმართოთ სპეციალისტს. გახსოვდეთ,  რომ თუ ბავშვი დიდი ხნის განმავლობაში არ იღებს რაიმე პროდუქტს ექიმის მითითებების გარეშე, ამან შეიძლება გამოიწვიოს კვებითი დეფიციტის განვითარება.