როგორ შევუწყოთ ხელი 1-3 წლის ბავშვებს განვითარებაში?

• ამ ასაკში მნიშვნელოვანია ბავშვის თამაშის და მოძრაობითი აქტივობის წახალისება,როგორც შინ, ისე გარეთ. მშობელმა უნდა შესთავაზოს ბავშვს სათამაშოები, რომლებსაც შეიძლება ხელი ჰკრას, გააგოროს, დაიჭიროს და სხვ. მშობლებმა არ უნდა დაუშალონ პატარას უსაფრთხო ადგილებზე აძრომა (მაგ.: სავარძელზე), შეძრომა (მაგიდის ქვეშ);
• მნიშვნელოვანია ნატიფი მოტორული უნარების ხელშეწყობა – ისეთი თამაშის შეთავაზება, რომელიც მოითხოვს თითების მონაწილეობას (მაგ.: ბოთლს მოხადოს და დაახუროს თავსახური; დაუკრას სათამაშო პიანინოზე და სხვ.), ასევე მნიშვნელოვანია წიგნების დათვალირება, სხვადასხვა სახატავი, საძერწი მასალა, უსაფრთხო გარემოში წყალსა და ქვიშაში თამაშის საშუალება;
• მნიშვნელოვანია ბავშვის ჩართვა თავის მოვლის პროცესში (ხელის დაბანა და გამშრალება,კბილების გახეხვა და სხვ). აუცილებელია მშობლებმა მისცენ ბავშვს პირადი ჰიგიენის საკუთარი მაგალითი;
• მნიშვნელოვანია ხშირი საუბარი, წიგნის წაკითხვა, დასურათებული წიგნების დათვალიერება და მათი აღწერა, ზღაპრის მოყოლა. უმჯობესია თავად ბავშვიც იყოს ჩართული პროცესში, სთხოვონ მას ხელით მიანიშნოს მისთვის ცნობილ საგანზე წიგნში. ასევე სთხოვონ გამოსცეს ამა თუ იმ ცხოველისთვის დამახასიათებელი ხმიანობა და სხვ.
• მნიშვნელოვანია ბავშვთან ერთად ხშირი სეირნობა, რომ ბავშვი უკეთ გაეცნოს გარემოს. სეირნობის დროს მშობლებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ საგენების აღწერაზე, მათ ფორმებზე, ფერებზე და სხვ.
• მშობლებმა უნდა გამოხატონ დადებითი განწყობა ბავშვის სურვილების მიმართ. ბავშვს ნება დართონ, გამოხატოს სხვადასხვა ემოცია, ესაუბრონ ბავშვს განცდების შესახებ. მშობლებმა უნდა გაიზიარონ, მიიღონ და დააფასონ ბავშვის მიღწევები და აღმოჩენები. ბავშვის მიერ ყოველი ახალი მიღწევა და რაიმე მოქმედების შესრულება მშობელმა უნდა გამოხატოს სიხარულით, ტაშით, ღიმილით ან სიტყვიერად: „ყოჩაღ! შენ ეს გააკეთე!“
• ამ ასაკიდან ბავშვი იწყებს სხვა ბავშვებთან თამაშს, ინტერესის გამოხატვას. მნიშვნელოვანია ერთობლივი თამაშის დროს თანმიმდევრული, გასაგები და ადვილად შესასრულებელი წესების დაწესება.

ტელევიზორი და კომპიუტერი
• 18 თვემდე მიზანშეწონილი არ არის ბავშვი დროს ტელევიზორთან, ტელეფონთან, ან კომპიუტერის ეკრანთან ატარდებდეს. დადგენილია, რომ ამ ასაკში ეკრანის დრო აფერხებს მეტყველების განვითარებას;
• 18 თვის შემდეგ ეკრანის დრო 1-2 სთ-ს არ უნდა აღემატებოდეს (უპირატესად ტელევიზორი და არა ტელეფონი და კომპიუტერი). ბავშვი აქტიურ თამაშში მეტ დროს უნდა ატარებდეს,
ვიდრე ეკრანთან. აუცილებელია მშობელი ბავშთან ერთად უყურებდეს პროგრამას,რომელსაც ბავშვი უყურებს და უხსნიდეს, რა ხდება, ვინაიდან ამ ასაკში ბავშვი ვერ არჩევს
ფანტაზიას რეალობისგან.

ტუალეტის ჩვევის ჩამოყალიბება
• ბავშვის მზადყოფნას ტუალეტის გამოყენებაზე მიუთითებს: ბავშვი იწყებს საუბარს, 2 საათი შეიძლება იყოს მშრალი, შეუძლია ჩაიწიოს საცვალი/შარვალი, შეუძლია თქვას, რომ
დასველდა. შეჩვევის პერიოდში მნიშვნელოვანია ქოთნის ხშირი გამოყენება, დაახლოებით 10-ჯერ დღეში, ბავშვის დასმა ქოთანზე კვების შემდეგ. მშობელმა უნდა წაახალისოს და
შეაქოს ყოველი წარმატებული მცდელობა. 
 

ქცევა და დისციპლინა
• მშობლებმა ხშირად უნდა შეაქონ და წაახალისონ ბავშვის ყოველი კარგი საქციელი;

უნდა მოუსმინონ და პატივი სცენ ბავშვის მოსაზრებებს და სურვილებს;
• მნიშვნელოვანია ოჯახში დააწესონ წესები, რომლებსაც ყოველთვის დაიცავს ოჯახის თითოეული წევრი. ამავე დროს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ ბავშვი ამ ასაკში ყველაფერს მცდელობების, ექსპერიმენტების და წარმატებული თუ წარუმატებელი ნაბიჯების გზით სწავლობს. ამიტომ გაუმართლებელია ყველაფრის აკრძალვა. მეტად მნიშვნელოვანია ხელი შეუწყოთ ბავშვის დამოუკიდებლობის ჩამოყალიბებას;
• მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ ამ ასაკში ბავშვს უჭირს მათთან განშორება, ამიტომ თანდათან უნდა შეაჩვიონ დატოვებას, მცირე დროით დაიწყონ;
• ამ ასაკში მნიშვნელოვანია ლიმიტირებული არჩევანის დაწესება, ბავშვს უნდა მიეცეს შანსი,თავად აირჩიოს 2 საგანს შორის, თუ რა უნდა (არჩევანი 2 საკვებს, 2 ჩასაცმელს შორის);
• თუ ცუდად იქცევა, მკაცრად უნდა უთხრან „არა“ და მისი ყურადღება სხვა აქტივობაზე გადაიტანონ. დაუშვებელია ბავშვის დაშინება, ყვირილი, ცემა;
• ამ ასაკში ხშირად ვლინდება პირველი სიჯიუტის ეპიზოდები და შეტევები, ე.წ. „ტანტრუმი“, როდესაც ბავშვი შეიძლება გაბმულად ტიროდეს, ძირს ეცემოდეს. ასეთ დროს მნიშვნელოვანია
ამ საქციელის იგნორირება. ბავშვს უნდა შესთავაზონ მისთვის საინტერესო და საყვარელი საქმიანობა, როგორც კი თავად დაწყნარდება. დამშვიდების შემდეგ უნდა აუხსნან, რომ იგი
ძალიან უყვართ, მაგრამ ამგვარ საქციელს არ დაუშვებენ.
• მშობლებმა უნდა იცოდნენ, რომ დაუშვებელია ბავშვის დამცირება, მისი სიტყვიერი შეურაცხოფა, სხვა ბავშვებთან მისი შედარება და სხვების უპირატესობის ჩვენება, რაც ბავშვზე ემოციური ძალადობის გამოვლინებაა და იწვევს ბავშვის თვითშეფასების დაქვეითებას და შემდგომში მრავალი ქცევითი პრობლემის განვითარების მიზეზი შეიძლება გახდეს

წყარო: unicef „ზრდისა და განვითარების მონიტორნგი“